احمد ابراهیمی

aebrs@yahoo.com

مقدمه :

نمایشگاه جیتکس یکی از نمایشگاه های معروف صنعت ICT در دنیا و منطقه میباشد که امسال 30 سالگی اش را هم جشن میگیرد. مطابق آمار و ارقام منتشر شده حجم تبادلات انجام شده ناشی از این نمایشگاه با کشور ایران قابل تامل و توجه بوده است، بلکه بسیاری ادعا میکنند بازار عمده و هدف این کشور تا کنون ایران بوده است. همین موضوع نیز سبب شده تا بعضی ها تلاش کنند ضمن برگزاری نمایشگاههای مشابه در کشور، بخشی از نیاز بازار را پاسخ داده و منافعی را نصیب خود نمایند، که البته با کمال تاسف به دلیل سوء مدیریت و بی احترامی به فعالان این حوزه از طریق دست کم گرفتن ایشان، موفق نبوده اند.

شرح موضوع :

نمایشگاه جیتکس امسال نیز مانند سالهای قبل در مهر ماه برگزار خواهد شد. در حقیقت این سی امین نمایشگاه جیتکس است که برگزار می شود و همین موضوع نیز نشان دهنده آنست که نمایشگاه مذبور جایگاه خود را پیدا نموده و مستحکم کرده است.

بسیاری حضور اولین شرکت ایرانی در جیتکس را از سالهای 1372 می دانند که شرکتی فعال در زمینه تولید نرم افزارهای قرآنی بوده است. حضور تحت لوای غرفه ایران به سال 2003 بازگشته و سردمدار این حضور را نیز شرکت ثنارای خوانده اند. گو اینکه آمارها و اطلاعاتی که اینگونه آنهم در موضوع رخدادی خارج از کشور ذکر میشود چندان هم قابل استناد نیست. گفته میشود آمار حضور شرکتهای ایرانی در غرفه ایران تا تعداد 17 شرکت نیز رسیده است. البته این حضور عمدتا به دلیل حمایت مالی دولت بوده است و پس از آنکه دولت حمایت خود را بنا به دلائل سیاسی و صد البته غیر سیاسی، برداشته است، حضور در این نمایشگاه نیز به مرور کمرنگ و کمرنگ تر شده و افت قابل توجهی نموده است. به طوریکه حضور در این نمایشگاه در دوسال گذشته به کمتر از 10 شرکت رسیده است. برخی ها معتقدند که باید سابقه 8 ساله (یا 18 ساله) ایران در جیتکس حفظ شود. گفته میشود تداوم حضور در جیتکس سبب خواهد شد تا زحماتی که قبلا کشیده شده است بر باد نرود.

دلائل عدم موفقیت سالهای قبل:

1- از دیدگاه بخش خصوصی، اگر حضور در نمایشگاه با همان سبک و سیاقی که در سالهای قبل برگزار می شده است، مفید بود، به هر قیمتی که می شد، این حضور تداوم یافته و حفظ میشد. این موضوع را میتوان با قاطعیت بیان داشت زیرا در سالهای قبل شرکتی مانند فراسو، نوع شرکت خود در نمایشگاه را تغییر داده و همزمان با نمایشگاه در دوبی حاضر شده و ضمن ایجاد یک تجمع خصوصی از فرصت ایجاد شده بشکل بسیار هدفمندتری بهره برداری کرده است. لذا بخش خصوصی در موضوعاتی که منافع تجاری اش ایجاب کند، منتظر دولت و غیره نمانده و نخواهد ماند، و این از ویژگیهای بخش خصوصی میباشد.

2- از جنبه حضور بخش دولتی ، پوشش نیازهای روزافزون داخلی خود آنقدر گسترده بوده که نیاز به فتح بازارهای جدید برای آنها کمتر متصور است. از جنبه دیگر آنکه سرعت تغییر و تحول در فناوری اطلاعات بسیار زیاد است (بخش سخت افزار و مخابرات حدود 3 سال و بخش نرم افزار که به یکسال هم نمی رسد) در حقیقت چه بخش خصوصی و چه بخش دولتی، هر دو همواره باید کلاه خود را دودستی چسبیده و به دنبال قافله تغییرات بدوند تا عقب نمانند و به ندرت اتفاق افتاده که نوآوری خاصی ایجاد شده، تجاری سازی ، صنعتی سازی و جهانی سازی شده و قابلیت ارائه به دیگر بازارها را پیدا کرده باشد. همچنین نظام حاکم بر دو وزارت خانه علوم و مخابرات کشور که قیمومیت این صنعت را یدک میکشند نیز در حد و اندازه این حرفها نیست، تازه خودشان هم از جایگاه خودشان خبرندارند.

3- مجموعه برنامه ریزانی که در سنوات قبل پیگیر برگزاری و حضور در نمایشگاه هائی مانند جیتکس بوده اند، آنچنان بسته و خصوصی عمل نموده اند که امروز که آن "ممه" را لولو برده است، تازه سایرین خبردار شده اند که "چه خبر" بوده است و دوستان چه لفت و لیسی زده اند که بیا و ببین. وگرنه بدون شک محدوده شرکتهای حاضر در نمایشگاه های فرمایشی از آن نوع نباید همیشه و همه جا اینگونه محدود به شرکتهای فرمایشی یا پایتخت نشین بشود، یعنی در تمام کشور شرکت درخور دیگری نبود؟

4- اما بخش خصوصی که در یکی دو سال گذشته و بدون حمایت دولتی در نمایشگاه شرکت نموده است، اگر مفید بوده، امسال هم حاضر خواهد شد، اگر هم مفید نبوده یا هدف بهتری پیدا کرده باشد، حاضر نخواهد شد، مگر آنکه دولت پول مفت بدهد که در این صورت شاید بازهم به اینها نرسد.

5- آن روزها در باب صادرات میلیون دلاری نرم افزار، شرکتهای قدرتمند نرم افزاری، اتحادیه صادرکنندگان نرم افزار، کنسرسیوم افغانستان و ... و موفقیت هرکدام از این نهادها و حرکتها داد سخن ها داده می شد، بزرگانی که پشت رستم دستان را هم به خاک میرساندند، و امروز اثری از آنها دیده نمی شود.

6- چندان دیوار برافراشته بر گرد آن جماعت فناور سر به فلک کشیده و مرصوص بود که حتی نمیشد به درون آن نگاهی هم انداخت. آنقدر شرایط سخت بود، آنقدر گردشهای مالی نجومی بود، که حس حقارت تنها حس برجسته حضور در این کنفرانسها بود. و امروز حس جایگزین آن حس "هیبت های پوشالی" شده است.

ابهت "تزریقی" :

ظریفی تعبیر جالبی بکار میبرد که اتفاقا امروزی هم هست. دیده اید جوانان تنومندی که تی شرت های تنگ میپوشند و ضخامت بازوهایشان آنقدر هست که میخواهد لباسهایشان را بدراند، و معمولا هرکسی از دیدن ایشان حداقل مکثی خواهد نمود. حال اگر بویژه یکی از آنها را بشناسید که تا چند وقت قبل هیکلی بیشتر شبیه یک ترکه انار داشته و امروز چنین هیبتی به هم زده باشد، احتمالا سوال کرده اید چگونه چنین چیزی ممکن شده است، و پاسخ شنیده اید که اینها به زور قرص و دارو و البته اندکی ورزش ، پرورانده شده است. ایشان ذکر میکردند که این هیکلها و هیبتها هم به نوعی "تزریقی" هستند. تا کی برسد زمانی که تزریق پول و پارتی و پرروئی ایشان قطع شود، آنوقت زمانی است که باید وضعیت حقیقی ایشان را بررسی نمود. و در همین یزد هم مصداق عینی آنرا روئیت کرده ایم.

1- اگر آن بخش خصوصی تحت حمایت دولت آنقدر مدبر بوده و کفایت داشت که لایق حمایتهای دولت باشد، امروز باید به نقطه ای از ثبات رسیده باشد که بتواند تلاش 8 ساله خود را پاس داشته و بدون حمایت دولتی نیز جایگاه خود را حفظ کند.

2- اگر بخش دولتی می خواهد همچنان به بازدید خود از نمایشگاه ادامه بدهد، چرا اسم بخش خصوصی را میبرد و از خود مایه نمیگذارد.

3- در جائیکه ترجمه یک صفحه متن به زبان انگلیسی پنج هزارتومان بوده و همان صفحه برای ترجمه به زبان عربی 50 هزارتومان هزینه میبرد، چگونه میتوان ادعا کرد که توان پوشش بازار عرب زبانها را داریم. کدام حرکت پایه و اصولی را انجام داده ایم ... ؟

دلائلی برای عدم حضور :

1- بازار جهانی کساد است. در کشورهای عرب همسایه هم بازار کساد بوده است. فراموش نکنید بورسهائی که به نقطه ورشکستی رسیدند و بسته شدند. ضربه وارد شده به این کشورها بسیار شدید بود زیرا در بسیاری از موارد ، حرکتها و معاملات اصولا برای ورشکست شدن همین "عربهای پولدار" و سبک شدن جیب ایشان برنامه ریزی شده بوده است. البته حقیقت داستان را اگر می خواهید باید 50 سال دیگر بیائید که همه آبها از آسیاب افتاده است. لذا کشورهائی مثل امارات متحده عربی امروز خود زخم خورده اند و با ضرب سیلی صورت خود را سرخ نگهداشته اند. هرکس که آنطرفها پیدایش بشود، سعی خواهند کرد همه دق دلی غربی ها را سر او خالی کنند. یا خوش بینانه تر آنکه سعی میکنند کمتر خرج کنند و بیشتر مشتریهای خود را بدوشند.

2- سال گذشته و امسال کشورهائی مانند امارات متحده همه دار و ندار خود را جمع نموده اند تا سمبل های اقتصادی خود را برافرازند و نمائی آباد و فعال به مشتری نشان دهند تا بازارشان رونقی بگیرد و گرم شود و در نتیجه ایشان نیز نیرو بگیرند.

3- شرکتهای بزرگ در یکی دوسال گذشته حضور در این نمایشگاه را محدود نمودند. بزرگانی مانند مایکروسافت که اینهمه امکانات خاص برای حضورش داده میشد نیز مشکوک عمل میکند. سایر شرکتها هم همین وضعیت را داشته اند. پس موضوع جدی است.

4- عدم حضور بزرگان فناوری به معنی خالی بودن جای ایشان نیست. حقیقت آنست که ایشان با تجربه تر از آن هستند که بازار فتح شده ای را خالی بگذارند که تازه کارهائی مانند ما بخواهیم در آن جولان بدهیم.

5- سمت و سوی جیتکس به دلیل برخورد با مشکلات اقتصادی و ناچار از تامین مشتری، به سوئی رفته که حضور شرکتهای سبک و سخیف چینی و هندی را ترویج نموده و در حقیقت بار اقتصادی و جایگاه خود را متزلزل نموده است.

6- مشکلات بوجود آمده در بازار آنقدر جدی بوده که اربابان بزرگتری که تا دیروز با ما فالوده هم نمی خوردند، امروز افتخار می کنند سری به ایشان بزنیم، البته اگر "اصول سرکه گرفتن" را بدانیم. به برکت همین بر هم خوردن موازنه های تجاری و کسادی بازار، کشورهای اروپائی امروز فرصت بیشتری داشته و میتوان با آنها بدون واسطه هم وارد بازی شد، پس لزوم کار با کارچاق کن های دست دوم و سوم چندان هم ضروری نخواهد بود.

سوء نیت و عناد عربی :

شاید بخش دولتی نخواهد یا نتواند به صراحت نظرات خود را بیان کند اما مصادیق متعددی برای عناد و سوء نیت از نوع "عربی" آن وجود دارد. اولین نمونه آن نام خود نمایشگاه است :

1- نام نمایشگاه : Gulf Information Technology Exhibition که به اختصار GITEX خوانده می شود صراحتا اشاره به نامگذاری خلیج فارس داشته و زمانی این نامگذاری انجام شده که در گام نخست مخدوش نمودن نام مذکور، تلاش شد تا نام بدون دنباله ترویج داده شده، تا در گام بعدی دنباله دیگری به آن اضافه شود. در حقیقت نامگذاری این رویداد نیز در راستای سیاستهای کلان دول عربی بوده است

2- بخش دیگری در نمایشگاه به نام GULFCOMMS نامگذاری شده است که به موضوع مخابرات می پردازد. نامگذاری این بخش نیز از قانون فوق پیروی نموده است و شامل نوعی عناد آشکار بوده است.

3- کشوهای عربی منطقه اصولا نه برادر هستند و دوست. این برادران و دوستان اولین کسانی هستند که ما را به دشمن خواهند فروخت، البته بصورت علنی، زیرا بصورت غیر علنی که 30 سال است فروخته اند.

4- نگاه کشورهای عربی به ما همان نگاهی است که به گاو شیرده میکنند

5- در طول هشت سال جنگ، کشور هائی مانند ژاپن و امارات متحده هم به ما تویوتا لندکروز می فروختند و هم به عراق، تازه ادعای جزایر (ناموسی) هم دارند. یعنی هم از توبره می خوردند، هم از آخور ، هم از روی زمین.

6- کشورهای عربی قرق هند هستند. هند از سال 1985 که بیل گیتس به آن کشور سفرنمود و با اصحاب دولت آن کشور وارد مذاکره شد تا به امروز مستقیم در دامن مایکروسافت نشسته و فیضش را میبرد، لذا حضور د رنمایشگاه هند معقولتر از دوبی بنظر میرسد.

خروج از بازار منطقه ای و حضور در بازار اروپائی :

رویکرد دیگری که وجود دارد توسعه حضور در کشورهای اروپائی است. اگر دولت حمایتهای خود را هوشمندانه مدیریت نماید ، سخت افزار و نرم افزار را تفکیک و ارزشگذاری نموده و بتواند در گردابی که در دهه های قبل وی را احاطه می نمود، گرفتار نشده و همه چیز را محدود به تهران نکند و معیارهای خود را با مقیاسهای معقول، قابل لمس و قابل سنجش تعیین کند، می توان امید داشت که بخش خصوصی حقیقی جایگاه مناسبی را در اروپا و منطقه برای خود مهیا کند. در حقیقت بنظر میرسد زمان آن باشد که برای حضور در منطقه از مسیر دیگری حرکت نمود.
با تقدیم دعا و احترام

یزدفردا

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا